26 Nisan, 2024

Köpeklerin Mama Dışında Yiyebileceği Yiyecekler

Beslenme en temel fizyolojik ihtiyaçtır. Tüm canlılar hayatta kalabilmek, neslinin devamını sağlamak, günlük enerji ihtiyacını karşılamak için sağlıklı bir metabolizmaya gereksinim duyar.


Köpekler hem ot temelli hem de et temelli (omnivor, hepobur) beslenen canlılardır. Tamamen etçil canlılardır demek hata olur. Anatomileri gereği (karbonhidrat sindirim yüzdesi, azı dişleri, ince bağırsakları gibi) mama içeriklerinde sebze, meyve ve tahıl grubuna da gereksinimleri vardır.


Köpek dostlarımızın tam ve dengeli beslenebilmesi için ırk, yaş, kilo, günlük aktivite, vücut bütünlüğüne göre değişen kaliteli kuru/yaş maması günlük öğünlerinde muhakkak bulunmalıdır. Her yaşam evresine göre verilecek günlük öğün hayatında büyük önem taşır. Her aile bilmelidir ki mamalar da seçim yapılırken kilo kontrolü, kalp ve damar sağlığı, eklem sağlığı ve hareketlilik, sağlıklı deri ve tüyler, zihinsel ve bedensel enerji, ağız ve diş bakımı gibi çeşitli sağlık sorunlarına yönelik özel olarak formüle edilmiş olmasına dikkat edilmelidir. Bunlar yaygın olarak görülen sağlık sorunlarıdır. Ek olarak üriner, sindirim, böbrek, karaciğer gibi genetik rahatsızlığa yatkın türler için de özel olarak formüle edilmiş mamaların tercih edilmesi gerekir. Alerjik ve çevresel faktörlere karşı daha hassas olan köpek dostunuz için daha özel ve spesifik kuru mama çeşitlerine yönelmeniz gerekir.



Mama grubunun karbonhidrat, protein, vitamin, mineral, amino asit, yağ ve yağ asitleri bakımından zengin olması gerekir. Alacağınız mamanın içeriğine bakarak bu besin kombinasyonlarının yapı taşlarını inceleyebilirsiniz. Burada küçük dostunuzun lezzet beğenesi ve ağız tadı çok önemlidir. İhtiyaçlarını gözeterek seçeceğiniz mama küçük dostunuzun sağlığı ve mutluluğu için olmalıdır. Dilerseniz şimdi en sevdikleri yiyecek gruplarına göz atalım;


Köpeklerin Yiyebileceği Sağlıklı Gıdalar


Et Grubu


Kuzu Eti; bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gerekli çinko desteğini sağlar. B vitamini açsından oldukça zengindir. B6, B3, B2, B5 temel vitamin değerlerini içerir.


Dana Eti; içerdiği protein ve demir miktarı bakımından zengindir. Demir, oksijenin vücuda taşınmasına yardımcı olarak anemiyi önler. Selenyum, B vitaminleri ve Çinko besin değerleri açısından zengindir.


Tavuk Eti; A vitamini açısından zengindir göz sağlığını korur. B12 vitamini ile de dokuları iyileştirir. Kalsiyum, D, B12 vitamini, protein, omega yağ asitleri bakımından oldukça zengindir.


Balık Eti; özellikle köpeklerin yavruluk döneminde alması gereken temel besinlerden biridir. Zekâ gelişimi için gereklidir. Kemikleri güçlendirerek hücreleri onarır. Depresyonun zararlı etkilerini en aza indirir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Omega 3 ve protein deposudur. Somon, istavrit, sardalya, hamsi, alabalık çeşitleri tüketebilecekleri balık sınıfına aittir.


Dikkat Edilmesi Gerekenler


Et grubunu asla çiğ olarak vermemeniz pişirmeniz/haşlamanız gerektiğini unutmayınız! Çiğ tüketilmesi oldukça zararlıdır. Salmonella, e. Coli zehirlenmesine yol açar. Tüm et grupları deri, kemik ve kılçıklardan temizlenmelidir. İç organlarda büyük hasara yol açar. Sindirim sisteminde yırtılma ve tıkanmalara neden olabileceği gibi şiddetli kanama ve iltihaplara da yol açar. Balıklar cıva zehirlenmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle kısa ömürlü balık türlerini tercih etmeniz tavsiye edilir. Et grubu özellikle yağsız olarak tercih edilmelidir. Asla kızartma şeklinde olan zararlı pişirme yöntemleri ile yapılmamalıdır.


Köpekler alerjiye yatkın memelilerdir. Dalmaçyalı, Labrador, Alman Kurtları, Cocker’lar, albino ve beyaz ırklarda alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Bu et gruplarını köpek dostunuzun beslenmesine dâhil etmeden önce mutlaka veteriner hekiminizle görüşmenizi tavsiye ediyoruz.


Uzmanlar tarafından tavsiye edilen; bu besin gruplarının günlük öğünlerinin %10’nu aşmaması kuralına uymanız gerekmektedir.



Sebze Grubu


Karnabahar; oldukça faydalı ve lezzetli bu besini mamalarına karıştırabilirsiniz. Vitamin ve mineral açısından oldukça zengindir.


Marul; %90’ı sudur. Mükemmel lif kaynağıdır. Mamasına az miktarda karıştırabilirsiniz. Dikkatli tüketilmesi gerekir fazlası ishale neden olur. Yaprakları ne kadar koyu ise besin değeri o kadar yüksektir.


Ispanak; A, B, C, K vitaminleri açısından oldukça zengindir. Sindirim sistemine destek sağlar. İçeriğinde bol miktarda demir ve antioksidan vardır. Kanser hastalıklarına karşı direnç sağlar. Kontrollü tüketilmelidir.


Kereviz; yüksek lif içeriğine sahiptir. Beyin ve sinir sistemini korur. Vitamin, potasyum ve folat bakımından zengindir. İdrar rahatsızlıklarına iyi gelir.


Bezelye; A, B, C ve K vitaminleri açısından oldukça zengindir. Protein, magnezyum, kalsiyum ve lif kaynağıdır. Kalp dostudur. Kötü kolesterol yönetimine yardımcı olur.


Havuç; bol miktarda beta karoten içerir. Düşük kalorili ve az yağlıdır. K1 vitamini vardır. Büyüme çağında iken de verilebilir.


Brokoli; lif ve C vitamini açısından oldukça zengindir. Unutulmamalıdır ki brokoli çiçekleri ve sapları mide tahrişine ve yemek borusu tıkanıklıklarına neden olabilmektedir. Veteriner hekim onayı ile verilmelidir.


Dikkat Edilmesi Gerekenler


Bahsi geçen sebze gruplarının bol suda iyice yıkanması gerekir. Ek olarak suda veya buharda haşlanmalıdır. Çiğ verilmesi oldukça sakıncalıdır. Küçük parçalar hâlinde pişirerek ufak porsiyonlarda verebilirsiniz. Sebzelerin kontrollü tüketilmesi tavsiye edilir. Mutlaka veteriner hekim gözetiminde ve onayında verilmesi ihmal edilmemesi gereken bir konudur.


Pişmiş Yumurta


A vitamini, B 12 vitamini, selenyum, folik asit, yağ asitleri, demir, sindirilebilir protein açısından oldukça zengindir. Köpekler için yararlıdır fakat bazı köpeklerin yumurtaya karşı hassasiyeti vardır. Tüketim miktarına dikkat edilmelidir. Sindirim sorunları başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına (tüy ve deri sorunları gibi) sebebiyet verebilmektedir. Veteriner hekiminizin onayı doğrultusunda vermenizi önemle belirtmemiz gerekir.


Yumurta çiğ olarak asla verilmemelidir. Oldukça tehlikelidir. İçerdiği Salmonella zehirlidir.



Pişmiş Tatlı Patates


İçerisinde bolca A, C ve E vitaminleri bulunur. Köpekler için oldukça faydalıdır. Kalsiyum, potasyum ve demir bakımından da zengindir. Küçük parçalar hâlinde haşlayarak verebilirsiniz. Pişmiş olması çok önemlidir çiğ asla verilmemelidir. Tüketimi kontrollü olmalıdır fazlası ciddi sağlık sorunlarına (sindirim ve üriner) yol açar. Diyabet hastası köpeklere asla verilmemelidir. Kızartma gibi sağlıksız pişirme yöntemleriyle hazırlanmış patates çeşitleri asla verilmemelidir. Oldukça zararlıdır. Mutlaka veteriner hekiminizin onayı ve bilgisi dâhilinde verilmelidir.


Yukarıda bahsetmiş olduğumuz et ve sebze grupları mutlaka haşlanmalıdır. Çiğ olarak tüketilmesi ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Veteriner hekiminizin bilgisi ve onayı ile beslenmelerine eklemeniz gerekir. Önemle vurgulamak istediğimiz diğer bir konuda bu besin grupları yemek olarak hazırlandığı sırada içerisine tuz, baharat, yağ gibi zararlı bileşenler asla eklenmemelidir.


Makarna ve Pirinç Pilavı


Karbonhidrat grubunda yer alan bu besin çeşitlerini kontrollü olmak kaydıyla köpek dostunuza verebilirsiniz. Önemli nokta glütensiz ve düşük karbonhidratlı olmalarıdır. Porsiyon, ölçü ve pişirme detayları hakkında muhakkak veteriner hekiminizle görüşmeyi ihmal etmeyin. Fazla tüketimi ciddi sağlık sorunlara (kilo artışı, kalp sorunları, yüksek tansiyon, solunum problemleri) yol açmaktadır. Pirinç pilavını, yüksek kan basıncı ve hipertansiyonu olan köpeklere az miktarda verilmesi tavsiye edilmektedir. Pişirme işlemi sırasında içerisinde tuz olmaması çok önemlidir.


Meyve Grubu


Elma; A ve C vitaminleri açısından oldukça zengindir. Protein ve yağ oranları oldukça düşüktür bu nedenle yaşlılık evresindeki köpekler için ideal atıştırmalıktır. Elma dilimleri vermeden önce mutlaka kabukları soyulmalı ve çekirdekleri çıkarılmalıdır.


Muz; en yararlı tüketebilecekleri meyveler arasındadır. B6 vitamini, potasyum, bakır, manganez, biyotin açısından oldukça zengindir. Ek olarak önemli lif kaynağıdır. İçerisindeki şeker oranı nedeniyle kontrollü tüketilmesi önemlidir. Ufak parçalar hâlinde atıştırmalık veya ödül olarak verebilirsiniz.


Karpuz-Kavun; B1 vitamini ile sinir sistemi üzerinde etkisi büyüktür. B2 vitamini sayesinde göz ve deri sağlığı için önemlidir. C vitamini bakımından zengindir. İçerdiği yüksek su oranı köpek dostlarımız için yararlıdır. Kalp/damar sağlığı için faydalıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu enfeksiyonlara karşı korur ve güçlendirir. Yaz aylarında bayılarak tüketeceklerdir. Kontrollü tüketilmesi önemlidir. Çekirdeksiz ve kabuksuz olarak köpek dostunuza verebilirsiniz.


Balkabağı; A vitamini ve lif açısından oldukça zengindir. İçeriğindeki su oranı yüksektir, sindirimi kolaydır. Cilt ve tüy için oldukça yararlıdır. İshal sorunu olan köpeğiniz varsa bağırsak florasını düzenlemek için verebilirsiniz. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kontrollü tüketilmesi önemlidir. Fazlası eklem sorunlarına yol açmaktadır.


Armut; C, K vitaminleri açısından oldukça zengindir. Müthiş lif kaynağıdır. Ufak porsiyonlar hâlinde çekirdeksiz ve kabuksuz olarak verebilirsiniz.


Çilek; içeriğindeki yüksek antioksidan ile hücre onarımını sağlar. Kanser oluşumuna ve virüslerden kaynaklı hastalıklara karşı vücut direncini sağlar. İnsülin salgılayarak kan şekerini dengeler. Düşük kalorili bu tatlı atıştırmalık bağışıklık sistemini güçlendirir, kilo yönetimini sağlar.


Yaban Mersini; yüksek miktarda C vitamini, potasyum, çinko, folik asit, demir içerir. Ayrıca yüksek miktarda da bitkisel pigmentler bulunur. Oldukça faydalıdır. Bu tatlı atıştırmalığın kontrollü tüketilmesi önemlidir. Yemesi gereken adet miktarı için muhakkak veteriner hekiminizle görüşmelisiniz.



Dikkat Edilmesi Gerekenler


Meyve grubunda bahsi geçen tüketilebilecek tüm gıdaların bol suda durulanması çok önemlidir. Meyvelerin kabuksuz ve çekirdeksiz olması gerekir. Belirli porsiyonlarda hekim onayı ile tüketilmesini tavsiye ediyoruz.


Köpeklerin Asla Tüketmemesi Gereken Gıdaların Tam Listesi


Süt ve süt ürünlerinin tümü, sigara gibi tütün maddeleri, alkol, mayalı yiyecek ve içecekler, hamur işi ve tatlıların tümü (ekmek, poğaça gibi) çikolata, çiğ et/çiğ yumurta, şeker, tuz ve çok tuzlu/tatlı yiyecekler, paketlenmiş/işlenmiş gıdaların tümü, şekerli/tuzlu abur cubur/ atıştırmalık gıdaların tümü, soğan, sarımsak, taze/kuru üzüm, avakado, xilitol içeren maddeler (sakız, nane şekeri, fıstık) kafein içerikli yiyecek/içeceklerin tümü, baharatların tümü, kemik, kılçık ve aşırı yağlı yiyecekler. Bunları tüketmesi durumunda solunum problemi, huzursuzluk, fazla su içme, kusma, ishal, titreme, nöbet geçirme gibi tepkileri fark ettiğiniz ânda hiç vakit kaybetmeden profesyonel yardım almalısınız. Hangi gıdayı tükettiğini tespit ederek veteriner hekiminizle görüşmeniz hayat kurtarıcı olacaktır.


Yukarıda belirtmiş olduğumuz tüm et, sebze ve meyve gruplarında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta kontrollü tüketilmesidir. Bunun için mutlaka veteriner hekiminizden onay almanızı ve onun danışmanlığında öğün, porsiyon miktarını ayarlamanızı tavsiye ediyoruz. Her köpeğin metabolizması, günlük harcadığı enerji miktarı, kilosu, ırkı ve yaşı farklıdır. Evrensel bir değer, ölçü miktarı vermek oldukça yanlış ve hatalı olur. Hayatında her daim kuru/yaş maması mutlaka olmalıdır. Kuru mama dışında verilecek olan bu gıdalar öğünlerinin tamamını oluşturmamalıdır. Yetersiz beslenmeye neden olarak gelişiminde sorunlara yol açar.


Veteriner hekimlerin de belirttiği üzere kendiniz için pişirdiğiniz ev yemeklerini köpek dostunuza asla vermemelisiniz bunu sakın unutmayın. Yanınıza gelip kocaman gözlerle size bakarak, iştahlarını kabartan bu kokuların kendi tabağında da olmasını isteyecektir. Bu minik boncuk gözlerin sağlıklı, mutlu, huzurlu olmasını istiyorsanız yemeklerinizi asla paylaşmayın. Köpek dostunuz için yazmış olduğumuz gıdalarla iştah açıcı, nefis kokulu, lezzetli öğünler hazırlayabilirsiniz. Yaratıcılığınızı kullanın ve onu şımartın. Tek şartımız içerisinde tuz, baharat, şeker ve yağ gibi zararlı tüketim maddelerinin olmamasıdır.


Hem evinizde bakım sorumluluğunu üstlendiğiniz hem de sokakta, bahçede ilgilendiğiniz tüm köpek dostlarınız için bu listeler geçerlidir. Köpeğinizin ihtiyaç duyduğu besin değerlerini bilmeniz ve biyolojisine göre hazırlanmış bir diyet listesinin olması çok önemlidir. Sağlıklı bir yaşam sürmesinin ilk şartı bol sevgi, bol ilgi, dengeli beslenmedir.