Kedilerin karanlıkta nasıl gördükleri, karanlıkta görüp göremedikleri veya geceleri gündüz ışığından daha mı net gördükleri gibi sorular her zaman insanların kafasını karıştırır. Tam net bilgi sahibi olunmadığında ise çeşitli hurafelere kapı aralayan bu sorulara bilim ışığında yanıtlar vermeye çalıştık.
Kedilerin insanlardan farklı görme biçimleri olduğu bir gerçektir. İnsanların görüş açılarından daha gelişmiş görme perspektifine sahiplerdir. Hatta diğer hayvan türlerine göre kedilerin gözleri benzersiz ışık alma potansiyeliyle evrimleşmiştir.
Kediler, karanlıkta tamamen net bir biçimde göremezler, ufak da olsa ışığa ihtiyaç duyarlar. Düşük ışıkta benzersiz görme becerileri vardır. Hiçbir ışık kaynağının olmadığı zifiri karanlık bir ortamda kedilerin görebilmesi pek de mümkün değildir. Işıksız bir ortamda hareket etmelerinde problem yoktur. Çünkü koku ve çevresel duyu algıları son derece gelişmiş canlılardır. Havadan, yerden gelen titreşimleri konum tanımlamakta başarılı bir şekilde kullanmaktadırlar.
Yavru kediler ilk doğdukları anda göremezler, göz kanalları kapalıdır. İlk hafta görme organları oldukça ilkeldir. İkinci haftadan sonra gözleri açılır fakat görme kabiliyetleri oldukça azdır. Yetişkinler gibi normal görme seviyesine 8 – 10 haftalık bir sürede ulaşırlar.
Kediler, ne kadar benzersiz bir görme kabiliyetine sahip olsalar da az seviyede ışığa ihtiyaç duyarlar. Bu ışık miktarı insanların ihtiyaç duyduğu ışığın sadece altıda biri kadardır.
Kedilerle yaşayan pek çok kişi, sevimli kedisinin gecenin bir vakti aşırı hareketlendiğini, hızlı koşmaya başlayıp her şeyi devirdiğini, yaramazlık yaptığına şahit olmuştur. İşte bunu açıklaması kedilerin gecenin değil, alacakaranlık ve şafak vakti hayvanı olmasıdır. Yabani doğada avlanma saatleri olan bu vakitler aktif oldukları zaman dilimleridir.
Kedilerin gece nasıl gördüklerini anlayabilmek için gözlerinin yapısını anlamak gerekir. Bildiğiniz üzere kedilerin göz anatomileri oldukça büyüktür ve büyük göz bebekleri vardır. Gözlerine ışık girmesini sağlayan göz bebekleri ise insanlarınkinden yaklaşık %50 daha büyüktür. Gözlerine daha fazla ışık girmesini sağlayan göz bebekleri, karanlıkta az ışıklı bir ortamda onlara mükemmel bir bakış açısı kazandırır. Gün içerisinde ışığın göze dolmasını önlemek için göz bebeklerini kapandığını mutlaka fark etmişsinizdir.
Kedilerin göz retinasında iki farklı fotoreseptör hücre bulunur. Fotoreseptör hücreler; koni ve çubuk hücrelerdir. Kedilerin nasıl görebileceklerini belirleyen hücrelerdir. Koniler, renkleri algılama görevi görür. Çubuklar, ışığa duyarlıdır ve düşük ışıkta görme kabiliyetinden sorumludur.
Kedilerde, tapetum lucidum (gözün arkasında bulunan ekstra doku tabakası) adı verilen mercek ve retina arasında yansıtıcı bir tabaka bulunmaktadır. Bu tabaka ışığı retinadan geri yansıtarak, yukarıda bahsetmiş olduğumuz çubuk için kullanılabilir ışığı artırır. Karanlıktayken kedilerin gözlerine ışık çarptığında araba farı gibi parlamasının nedeni de işte budur. Gözlerinde ışık patlaması gibi oluşan bu sürecin bilimsel açıklamasını bu şekilde yapabiliriz.
Yapılan çalışmalara göre mavi göz rengine sahip kedilerin bu ışık parlamalarında olması gereken parlama renginin yeşil yerine kırmızı olduğu gözlenmiştir. Bu sebeple, mavi göz rengine sahip olan kedilerin diğer göz renklerine sahip kediler kadar iyi göremediklerine dair bir teoride bilim insanları tarafından ortaya atılmıştır.
Kediler karanlıkta insanlara oranlara gelişmiş bir görme kabiliyetine sahiptir. Gözlerinin şekli ve hareket sensörleri bu görüş açısıyla evrimleşmiştir. İnsanların göz bebekleri dairesel yapıya sahipken kedilerin gözleri dikey yapıdadır bu da onlara üstün avantaj sağlamaktadır. Bilimsel araştırmalara göre kedilerin retinalarına düşen ışığın yoğunluğu insanlara oranla 135 kat daha fazladır.
Ayrıca kedilerin çevresel görüş açısı 200 derecedir. Kedilerin çevresel görüşleri insanlardan daha keskindir.
Kediniz için evde ışığı açık bırakmanızda hiçbir sakınca yoktur. Özellikle kedinizin görme kabiliyeti zayıf veya karanlıktan korktuğunu düşünüyorsanız gece lambası veya koridor gibi tüm odalara ışığı yayabilecek bir alanda ışığı açık bırakmanız kendisini daha güvende hissetmesinde fayda sağlayacaktır.
Kediler ışık olmayan ortamlarda bazı kaygı belirtileri gösterebilirler. Nedir bunlar;
Kedinizin görme bozukluğu yaşadığını düşünüyor ve/veya ışıklar sönünce kaygı belirtileri göstermesi durumunda lütfen veteriner hekim desteği almayı ihmal etmeyin. Kedinizin ruhsal ve fiziksel sağlığı için uzman veteriner hekim tavsiyesi, tedavisi her zaman önem taşır.
Blogumuzu okuduğunuz için teşekkür ederiz! Daha fazla bilgi ve ilham verici içerik için diğer blog yazılarımıza da göz atmayı unutmayın. 🐾
Emama Pet BlogYazar: Eylem Özmen
Evcil hayvanlar ve bakım ipuçları konusunda deneyimli bir yazar. Hayvan dostlarının hayatını kolaylaştırmayı hedefler.
Düzenleyen: Mert Ali İbiş