Kedilerde FIP Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemi

FIP hastalığı, kedilerde sık görülen bir virüs olması sebebiyle ailelerin endişe etmesine neden olan ciddi bir sağlık problemidir. Bugünkü içeriğimizi kedilerde FIP hastalığı konusuna ayırdık. Komplikasyonlara neden olan etmenleri ve tedavi süreci hakkındaki bilgileri anlatarak sizleri aydınlatmayı amaçladık. Patili dostlarımızın sağlığı için bu yazımızı önemle ve dikkatle okumanızı tavsiye ediyoruz.

FIP Hastalığı Nedir?

Viral bir enfeksiyon hastalığı olan FIP (Feline Infectious Peritonitis – Enfesiyoz Peritoniti) tüm kedi ırklarında görülebilen ve hayati risk taşıyan dikkate alınması gereken bir hastalık çeşididir. FIP hastalığı, Feline Coronavirus’un mutasyona uğrayarak kedilerin bağışıklık sistemine doğrudan doğruya etki etmesiyle görülür. Dünya genelinde yaşadığımız, pandemi olarak adlandırılan Covid-19 koronovirüsten farklıdır. Yapılan açıklamalara göre, kedilerin %90’nda coronovirüs antikoru bulunmaktadır fakat Feline Coronovirus (FCoV) ile etkileşime girmesiyle mutasyona uğrar. Virüsün niteliksel özelliklerini değiştirmesiyle çoğalarak beyaz kan hücrelerini (lökosit) enfekte ederek bütün vücuda yayılmasıyla ilerler. Kedilerin %10’nu etkilediği gözlenmiştir. Hayati risk taşıyan, erken tanı ve tedavi yöntemleri uygulanmazsa kedilerin ölümüyle sonuçlanan FIP, özellikle karın boşluğu, böbrek, beyin ve göğüs gölgeleri gibi önemli organlarda enfeksiyona sebep olmaktadır.

Bir kedinin bağışıklık sistemi ile vücudundaki virüs etkileşimi FIP için önemli bir unsurdur. Patili dostlarımızın bağışıklık sistemleri ne kadar güçlüyse riski saf dışı bırakmaları bir o kadar önemlidir.

FIP Çeşitleri Nelerdir?

FIP hastalığının kuru ve ıslak olarak iki farklı biçimi vardır. Kedilerde her iki çeşidi görülebileceği gibi tek bir türü de görülebilmektedir.

Islak FIP (Efusiv) :

En ürkütücü ve ölümcül yapıya sahip virüs çeşididir. Islak FIP, bağışıklık sistemini tamamen çökertmektedir. Kan damarlarında (kanı kalpten alan atardamar, kanı kalbe taşıyan toplardamar) iltihaplanmaya neden olarak göğüs ve karın bölgesinde sıvı birikimine neden olmaktadır. Şiş bir karın en belirgin semptomdur. Göğüs bölgesindeki sıvı birikimi nedeniyle kedi rahat nefes alıp veremez, her nefes alışı zorlaşır.

Kedilerin tüm yaşamsal fonksiyonlarına etki ederek çoklu organ yetmezliğine neden olmaktadır. Semptomlar ağırlaşarak kötüye gitme eğilimi gösterir.

Kuru FIP (Non- Efusiv) : 

Islak forma göre daha kolay atlatılabilen bir çeşidi olarak bilinmektedir. Gelişimi ve vücutta sıvı birikimi yavaş ilerler bu nedenle fark edilmesi güçleşebilir. Damarların çevresinde düzensiz kitleler ve enfeksiyon oluşumlarına neden olmaktadır. Kuru FIP’in iştahsızlık, kilo kaybı, tüy renginde değişiklik, ishal gibi bazı belirgin semptomları vardır bunlara dikkat etmek gerekmektedir. Ayrıca kedilerin günlük hareket yetilerini kısıtlayarak nöbet geçirmelerine de neden olmaktadır.

Kuru FIP’in; karaciğer, akciğer, böbrek, göz, cilt gibi önemli organlara hayati etkileri vardır.

Kedilerde FIP Hastalığının Sebepleri

FIP hastalığı tüm kedilerde görülebilen bir sağlık sorunu olması sebebiyle erken kontrol altına alınması gerekir. Her yaşta kedide görülebilir fakat 2 yaşın altındaki yavru kedilerde görülme sıklığı daha yaygındır.

·        Stres: kediler hassas hayvanlardır. Yaşadıkları çevresel faktörlerden,  değişimlerinden kolayca etkilenirler. Taşınma, eve yeni bir evcil hayvanın gelmesi, aile içerisinde ve/veya sosyal hayatında stres yaşaması

·        Bağışıklık Sisteminin zayıf olması

·        Kötü, yetersiz, sağlıksız beslenme

·        Enfekte olmuş kedilerle temas

FIP hastalığını tetikleyen faktörler arasındadır. Kedinizin rutin sağlık kontrolleri için veteriner hekim muayenesinden geçmesi şarttır. Hem genel sağlığı hem de FIP gibi ciddiye alınması gereken hastalıkların erken tanı ve tedavisi için uzman veteriner danışmanlığı hayati önem taşır.

Kedilerde FIP Hastalığının Belirtileri

FIP enfeksiyonu direkt olarak organları etkiler. Etkilediği organın vücut sistemindeki görevlerine bağlı olarak da belirtiler farklılık göstermektedir. İlk etapta klinik olarak tespit edilmesi zor olabilmektedir. Başka hastalıkların habercisi olması da mümkündür. Yukarıda belirttiğimiz ıslak ve kuru FIP hastalığının semptomlarını açacak olursak;

·        Göğüs, karın ve/veya kalp boşluğunda oluşan gözle görülür şişkinlik.

·        Enerji düşüklüğü, halsizlik, yorgunluk, uyuşukluk gibi fiziksel bitkinlik olarak adlandırılan Laterji belirtileri

·        Yüksek ateş

·        Kilo kaybında artış, kronik zayıflama

·        Göğüs boşluğundaki şişkinlik nedeniyle solunumda güçlük çekmesi

·        Burun tıkanıklığı, nezle

·        Kronik göz sorunları; devamlı olarak gözlerin sulanması, gözde renk değişimi, görme yetisinde azalma hatta körlük

·        Beyin, omurilik ve sinir sistemlerine etkisine bağlı olarak oluşan nörolojik anomaliler; denge ve yürüme sorunu, eklem sertliği gibi hareket olanaklarını kısıtlayıcı bozukluklar

·        Psikolojik etkiler; mutsuz, memnun olmama gibi ruh hallerinde negatif yönde düşüşler

·        Sürecin ilerlemesine bağlı olarak diş etlerinde ve gözlerde oluşmaya başlayan sarılık durumu

·        Böbrek yetmezliği gibi karaciğer ve böbrek sorunları

·        Derinin altında oluşan fark edilebilir sert kitlelerin oluşumu

Belirtiler hızlı bir şekilde ilerleyerek kısa sürede ölümcül olabilmektedir. Kedinizin yukarıda belirttiğimiz klinik belirtileri göstermesi durumunda vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurmanız önem arz eder.

Kedilerde FIP Hastalığının Teşhisi Nasıl Gerçekleşir?

FIP hastalığının teşhisini koymak oldukça güçtür. Belirtiler başka hastalıklarla benzer özellikler gösterebilmektedir. Süreç veteriner hekim tarafından titizlikle ele alınır. Fiziksel ve laboratuvar testleri ile dikkatli şekilde klinik belirtiler incelenir. FIP ile mücadelede kullanılan teşhis yöntemleri;

Tıbbi Geçmiş: 

Geçirdiği hastalıklar, aşı kontrolleri gibi eğer varsa geçmişe yönelik tıbbi durum değerlendirmesi yapılır.

Fiziksel Muayene: 

Kedinin genel sağlık durumu hakkında kesin bir yargıya varabilmek için fiziksel muayene şarttır. Islak FIP belirtilerinden biri olan göğüs ve karında sıvı birikmesine bağlı olarak oluşan şişkinlik bulguları incelenir.

Kan Testi: 

Bütün kan parametreleri incelemeye alınır. Kandaki protein seviyesi, bağışıklık sistemi düzeyi, vücutta iltihaplanma olup olmadığı, albümin/globulin oranı incelenir. Enfekte kedilerde globülin seviyesi yüksek iken albümin seviyesinin düşük olduğu tespit edilmiştir.

Antikor Testi: 

Vücudun bağışıklık sistemine direkt etki eden virüs, parazit, mantar, bakteri varlığının analizi.

Sıvı Analizi ve Biopsi: 

FIP varlığını kanıtlamada en kesin yöntem olarak bilinmektedir. Vücudun farklı bölgelerinden sıvı örneği alınır.

Görüntüleme Yöntemleri: 

Ultrason veya röntgen gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Ek olarak kesin tespit için beyaz kan hücrelerine immünoperoksidaz testi ile bakılır.

Kedilerde FIP Tedavisi Nasıl Olmaktadır?

Hastalığın en önemli tetikleyicileri olan bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek ve stres faktörlerine yönelik tedavi uygulaması ön plandadır. Teşhis sonrası öncelikle kedinin stres ortamından uzak tutulması, yaşam kalitesinin artırılması gerekmektedir. Kedinin bağışıklık sistemini güçlendirmek için destek birimleri olarak görev gören ilaçlar (immune support – stres yönetimi) önerilir. Bu ilaçların yan etkileri olabilmektedir. Veteriner hekim onayı ile verilmesi önem taşır.

Islak FIP teşhisinde veteriner hekim tarafından karın boşluğundaki sıvı birikmesi drenaj prosedürü ile çıkartılır. Kan transfüzyonu gibi destekleyici bakım yöntemleri uygulanmaktadır.

FIP hastalığının kesin bir tedavi yöntemi ve çözümü olmadığı görüşü son yıllarda yapılan klinik araştırmalar ve testlerle geçerliliğini yitirmektedir fakat hala belirsizlikler mevcuttur. FIP’nin maruz bıraktığı iltihaplanmayı (yangıyı) azaltıcı anti-enflamatuar ilaçlar kullanılmaktadır.

 Maalesef Türkiye’de FIP tedavisinde kullanılan ilaçlar bulunmamaktadır. Deneysel olarak geliştirilen, kendisinden “antiviral ajan” olarak bahsedilen GS-441524 laboratuvar ortamında ve evcil kediler üzerinde yapılan klinik çalışmalarda başarılı sonuçlar doğursada uzun vadede etkileri tartışma konudur. Islak formda elde edilen başarı kuru formda olan FIP türüne göre daha olumlu sonuçlar doğurmuştur. GS-441524 Dünya genelindeki bakanlıklar tarafından ruhsatlandırılmış ve onaylanmış değildir. Bu ilaçları kullanmadan önce veteriner hekiminiz ile görüşmeniz riskleri, faydaları hakkında bilgi sahibi olmanız çok önemlidir. Küçük kedinizin sağlığı için en uygun tedavi planını ve desteğini size sağlayacaktır.

FIP tedavisi için dünyada lisanslı olan sadece bir aşı bulunmaktadır. Aşı güvenli görünmektedir fakat hastalığı önleme konusunda tartışmalar vardır ve Amerikan Kedi Hekimleri Derneği Kedi Aşısı Danışma Kurulu tarafından daimi kullanımı önerilmemektedir. Türkiye’de ise bu ilaç mevcut değildir.

Kedilerinizi FIP Hastalığından Nasıl Korursunuz?

FIP’i engellemenin en etkili yolu FCoV enfeksiyonu ile etkileşimi kesmektir. Genel olarak FIP hastalığı enfekte olmuş kedinin salya ve dışkısından bulaşmaktadır. Özellikle kalabalık ortamlarda yani çok fazla kedi bulunan ev, bahçe ortamlarında ve barınaklarda yüksek yoğunlukta görülebilmektedir. Kesin bir çözümü olmamakla birlikte riskleri en aza indirerek koruma tedbirleri almak mümkündür.

·        Kedinizin sizin kontrolünüz dışında dolaşmasına izin vermeyin. Güvenli görmediğiniz alanlarda bulunmamasına özen gösterin.

·        Dışarda ortak beslenme noktalarındaki mama ve su kuplarına erişimi olmamalıdır.

·        Yaşam alanının rahat ve temiz olduğundan emin olun.

·        Mekân içerisinde birden fazla kediye bakıyorsanız odabaşına en fazla 3 ve daha az kedi düşmesi gerekir.

·        Kedilerinizin mama, su, tuvalet kapları mutlaka ayrı olmalıdır.

·        Özellikle ev içerisinde kedi popülasyonun fazla olması beraberinde birçok riski de getirebilmektedir. Feline coronovirus FIP’ye neden olmaktadır. Ev içerisinde bakılan kedi sayısının fazla olması FIP hastalığının bulaşma ve yayılma oranında da artış yaratır.

·        Kedinizin mümkün olduğunca stres ortamından uzak, dengeli ve doğru bir beslenme programının olması gerekmektedir.

FIP Hastalığına Yakalanma Riski Yüksek Kedi Irkları

Yapılan araştırmalar sonucunda Birman, Himalayan, Scotish fold, Devon rex, Habeş, Ragdoll kedi ırklarının genetik yatkınlıkları itibariyle FIP hastalığına yakalanma olasılıkları diğer kedilere oranla daha yüksek olduğu belirtilmiştir.

FIP Hastalığı Kediden İnsana Bulaşır mı?

FIP insana bulaşan bir hastalık türü değildir. Hastalığı taşıdığını düşündüğünüz kediyle temasınızdan sonra kediler arası Coronavirus yayılmasını engellemek amacıyla elinizi bol su ve sabun ile yıkamanız gerekir.

FIP Hastalığı Kediden Kediye Bulaşır mı?

FIP hastalığına neden olan Coronavirus mutasyona uğrayarak kediler arasında hızlıca yayılır. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf, stres altındaki bir kediye bulaşma riski oldukça yüksektir.