Kedilerden İnsanlara Bulaşan Hastalıklar

Sevimli kedi dostlarımızla aynı evi, aynı gezegeni yüzyıllardır paylaşmaktayız. Aramızdaki bu bağ da beraberinde birçok sorumluluğu getirmektedir. Bunların başında sağlıklı bir hayat sürdürebilmeleri için bakımlarına dair olan sorumluluk bilincidir. Evde baktığınız biricik kedinizin sağlıklı bir birey olması için düzenli veteriner kontrolleri aksatılmamalı, iç-dış parazit, aşı uygulamaları ihmal edilmemelidir. Çünkü sanıldığının aksine zaman zaman kedilerden insanlara hastalıklar bulaşabilmektedir.

Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar Zoonoz olarak isimlendirilmiştir. Bu blog yazımızda sizler için “Kedilerden insanlara bulaşan hastalıklar nelerdir?” konusunu detaylıca ele aldık. Kedilerle olan etkileşiminiz sırasında sağlık faktörlerini dikkate almanız ve ayrıca onların sağlıkları için neler yapmanız gerektiği konuları üzerinde durduk.

Kedilerden İnsanlara Geçen Hastalık, Parazit ve Virüsler

Bu hastalıkların bazıları;

•  Toxsoplasma Gondili

•  Kedi Tırmığı

•  Salmonella Zehirlenmesi

•  Uyuz

•  Pasteurella Multocida

•  Q humması

•  Campylobacteriosis

•  Dermatofitoz (saçkıran)

•  Yuvarlak kurtlar (Toxocara) ve kancalı kurtlar (Ancylostoma)

•  Cryptosporidiosis

•  Giardiasis

Kedi Tırmık Hastalığı:

Kedi tırmığı hastalığına bartonella henselae adlı bakteri neden olmaktadır. Enfekte olmuş kedinin salyasında bulunur ve kedi piresiyle taşınmaktadır. Bakteriyi taşıyan pirelerin ısırıkları kediler arasında yayılmasına neden olur. Bu bakteriyel enfeksiyon insana, tırmalama, ısırık yoluyla ve insanda bulunan açık bir yaranın enfekte olmuş kedi tarafından yalamasıyla bulaşmaktadır.

Kedi tırmığı insanlarda ısırık veya çizik bölgesinin şişmesi ve kızarması olarak kedini belli eder. Bunun sonucu lokal bölgedeki lenf bezleri şişebilir ve ağrı görülebilir. Sağlıklı bireylerde bir etki yaratmazken, bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler çabuk etkilenir. Ateş, halsizlik, baş, kas ve eklem ağrısı belirtileri görülür. Bu vakalar karşısında doktorlar antibiyotik tedavisi uygulamaktadırlar. Kedi tırmığı hastalığından korunmanın en kesin yolu sevimli kedinizin parazit aşılarını yaptırmanızdır. Tırmalanan-ısırılan bölgenin bol su ve sabun ile yıkanması, gerektiği takdirde düzenli pansuman uygulamasının yapılması gerekir.

Salmonella Zehirlenmesi ve E.Coli:

Salmonella adlı bakteri Salmonella zehirlenmesine neden olmaktadır. Az pişmiş tavuk eti, çiğ yumurta, kontamine olmuş gıdalar yoluyla insanlar bu parazitten etkilenebilmektedir. Ayrıca salmonella bakterisini taşıyan kedilerin dışkılarından da bu enfeksiyonu kapmak mümkündür. Bu parazit hastalığına yakalanma ateş, mide ağrısı ve ishal olarak kendini göstermektedir. Kendi kendine geçebilir fakat seyri ilerlediği takdirde şiddetli ishal ve sindirim sistemi dışındaki organlar üzerine de etkisi kaçınılmazdır.

Dış mekânda yaşayan kediler çoğu zaman çiğ et, yabani kuşlar ve diğer hayvanlarla beslenmektedir. Bu nedenle iç mekânda baktığınız kedinizin enfekte olmaması için sokağa çıkmasına izin vermemeniz önemlidir. Dışarda baktığınız kediler için işlenmiş ve pişmiş gıdalar tercih etmeniz bu parazit hastalığının riskini azaltacaktır. Bahçe ve kedi kakalarını temizlerken mümkün olduğunca eldiven takmanız, sizin ve çevrenizin sağlığı için gereklidir.

Kedilerden İnsanlara Bulaşan Mantar Enfeksiyonları:

Dermatofitoz (saçkıran), mantarların neden olduğu deri enfeksiyonudur. Çok sayıda hayvanının bir arada bulunduğu ortamdan ya da enfekte kedilerden bulaşmaktadır. Enfekte olmuş bir hayvanın derisi, kılları yoluyla veya kontamine olmuş bir ortamdan doğrudan bulaşabilmektedir. Enfekte olmuş kediler deri ve kılları yoluyla bu mantar sporlarını etrafa yaymaktadır. Kedilerde dermafitoz, deride kuru, gri ve pullu bir görünüme sahiptir. İnsanlarda da, yuvarlak, kırmızı, kaşıntılı bir hal alır. Derideki lezyonlara kafa derisi, sakal, ayak ve kasık olmak üzere vücudun pek çok bölgesinde rastlanmaktadır. En fazla risk altındakiler çocuklardır. Mantarın yayılma oranına, lezyonların ciddiyetine, bulunduğu bölgeye göre tedavi yöntemi merhem ve mantar ilaçları olmaktadır.

Bu vakada kediler enfeksiyon önlenene kadar tedavi altına alınmalı, çevresel faktörleri kontrol altına almak için kedinin eşyaları ve ev ortamı temizlenmelidir.

Kedilerden İnsanlara Bulaşan Paraziter Enfeksiyonlar:

Uyuz Hastalığı: 

Sarcoptes scabiei (uyuz böceği) isimli akarın deriyi istila ederek bölgeye yuva yapmasıyla oluşan paraziter enfeksiyon hastalığıdır. Enfekte kedilerden insanlara bulaşabilmektedir. Deride yoğun kaşıntı, kabartı ve kızarıklığa neden olmaktadır. Tedavi için doktorlar tarafından tropikal merhemler yazılır. Hastalığın bulaşmış olduğu kedi özenle tedavi altına alınmalıdır.

Pire: 

Kedilerde en yaygın görülen dış parazittir. Pireler, kedinin kaşınma esnasında yutulması ve pirelerden gelen tenyalar yoluyla enfekte olurlar. Pire ısırıkları, hem kedilerde hem insanlarda kaşıntıya ve yanmaya neden olur. Enfekte olmuş kedinin iç-dış parazit uygulamaları ile bulunduğu ortamın detaylı temizliği yapılmalıdır.

Yuvarlak kurtlar (Toxocara) ve kancalı kurtlar (Ancylostoma):

Kedilerde görülen bağırsak parazitleridir. Enfekte olmuş kedinin dışkısı ile kontamine olmuş bölgelere temas yoluyla bulaşmaktadır. En fazla çocuklar risk altındadır. Viseral larva göçü olarak isimlendirilen ve ciddi hastalıklara yol açan bu hastalık toxocara yumurtalarının yutulmasından kaynaklanır. Özellikle kirli ellerin ağız ile teması sırasında oluşmaktadır.

Toxocara larvaları karaciğer başta olmak üzere, mide, ince-kalın bağırsak, pankreas, böbrek, safra kesesi veya sinir sistemlerine göç edebilmektedir. Göz rahatsızlıklarına, göz ağrısına da neden olmaktadır. Ateş, öksürük, yorgunluk, hırıltılı solunum ve karın ağrısı semptomları arasındadır.

Kutanöz larva göçü kaşıntılı deri hastalığıdır. Ancylostoma larvaları ile kontamine olmuş toprağa temas yoluyla oluşmaktadır. Deriye nüfuz ederek derinin altından geçer ve kaşıntıya, yanmaya ve ağrıya neden olur. Deride kabarıklık ve kırmızı çizgiler şeklinde lezyon olarak kedini belli eder.

Yavru ve yetişkin kedilerin paraziter aşı uygulamalarını ve sağlık kontollerini yaptırmak, kontamine olmuş alanların temizliğine önem vermek, yemekten önce elleri bol su ve sabunla yıkamak, meyve ve sebzeleri tüketmeden önce temiz olmasına dikkat etmek riskleri önlemek için yapmanız gerekenlerdir.

Kedilerden İnsanlara Bulaşan Protozoal Enfeksiyonlar

Protozoa, tek hücreli mikroskobik organizmadır. Kedilerde ve insanlarda en sık üç protozoal hastalık çeşidi görülmektedir. Bunlar; toxsoplasma, giardiasis, cryptosporidiosistir.

Toxsoplasma Gondili (Toxaplasmosis): 

Kedi dışkısı ve kontamine olmuş gıdalar yoluyla insanlara bulaşan, genellikle bağışıklık sistemi zayıf kişileri ve hamileleri etkilemektedir. Toksoplazma; enfekte kedi kakası ya da az pişmiş enfekte etten bulaşan toxsoplasma gondili parazitinin neden olduğu paraziter enfeksiyondur. Bu parazit dışkı yoluyla vücuttan atılır, kedi dışkısına yakın veya kontamine olmuş yüzeyle temas sonucu insanlarda görülebilmektedir. Ayrıca enfekte olmuş gıdalar ve kirli su nedeniyle de bu hastalık görülebilmektedir.

Kedilerin, enfekte olmuş bir hayvanı (kemirgen, kuş) tüketmesi, kontomine olmuş bir yüzeye teması veya buradaki bir gıdayı tüketmesi durumunda toksoplazmaya yakalanabilmektedir. Enfekte olmuş bir kedi dışkısında bu parazit iki hafta kadar varlığını sürdürmektedir. Kum, toprak, su, bahçe gibi alanlarda aylarca kalabilir. Kedilerle doğrudan temas bu hastalığı yaymak için uygun ortamı sağlamaz.

Hastalığın riskini azaltmak için erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Çünkü hamilelik sırasında eğer anne adayı bu parazite yakalanmışsa bebeğin beyin, göz ve diğer hayati organlarına zarar verebilmektedir. Baş ağrısı, ateş, yorgunluk, lenf bezlerinin şişmesi gibi grip benzeri semptomları olmaktadır. Tedavi reçeteli ilaçlar yoluyla olmaktadır.

Kriptosporidiyoz:

Kriptosporidiyoz ile enfekte olmuş kedinin dışkısıyla veya kontamine olmuş bir alanla doğrudan temas yoluyla bulaşmaktadır. Bu hastalık hem kedilerde hem de insanlarda kusma, ishal, karın krampları, ateş ve susuzluk olarak kendini belli eder. Bağışıklık sistemi zayıf bireyler risk grubunu oluşturur. Riskleri en aza indirmek için elleri bol su ve sabunla yıkamak, dışkı veya kontamine olmuş olabilecek alanlarda eldivenle çalışmak koruyucu olacaktır.

Giardiasis:

Giardia parazit enfeksiyonudur. Enfekte olmuş kedi dâhil birçok hayvan türünün dışkısı yoluyla geçen, kontamine olmuş yüzeylerle temas, kirli su kaynakları, pişmemiş gıdaların tüketimiyle karşılaşılan hastalıktır. Hastalık kolay atlatılabilmektedir. Tedavi için doktorlar tarafından reçeteli ilaçlar yazılır.

Kedilerden İnsanlara Bulaşan Viral Hastalıklar

Kuduz: 

Viral bir hastalık olan kuduz, enfekte olmuş hayvanın ısırığı yoluyla bulaşır. Kediler kuduza karşı oldukça hassastır. Merkezi sinir sistemlerine etki eder. Virüsler genellikle doğal konak türlerini enfekte eder fakat kuduzda, enfekte olmuş bir hayvanın kişiyi ısırması sonucu ortaya çıkar. Ve çoğu zaman ölümcüldür.

Ülkemizde kediler için kuduz aşısı zorunludur. Kedinizin, veteriner hekimin belirlediği tarihlerdeki yıllık kuduz aşısını ‘evden çıkmıyorsa’ dahi olması gerekir. Hem sizin, çevrenizin sağlığı hem de kedinizin sağlığı için kuduz aşısını ihmal etmemeniz gerekir. Enfekte olduğunu düşündüğünüz bir hayvan tarafından ısırıldığınız takdirde vakit kaybetmeden doktora gitmenizi önemle belirtmek isteriz.

Kendinizi Bu Hastalıklardan Nasıl Koruyabilirsiniz?

Kedilerden insanlara geçebilecek hastalıklara karşı korunmanızın yolu, kedilerin temel sağlık prosedürlerinden biri olan düzenli veteriner hekim kontrolleri ve aşı uygulamalarının aksatılmamasıdır. Sokakta yaşayan kediler için bu sağlık yöntemlerini uygulamak mümkün olamayabiliyor. Bu nedenle sokakta kedi sevmek, yanına yaklaşmak istediğinizde temkinli olmanız gerekebilir. Eğer sizin kendisine yaklaşmanızdan korkup kaçıyorsa, kendisini sevdirmek istemiyorsa fazla zorlamamanız, ürkütmemeniz, yanından yavaşça uzaklaşmanız daha sağlıklı bir tercih olacaktır.

Enfekte olduğunu düşündüğünüz bir kediyle temasınızdan sonra ellerinizle yüzünüze veya eşyalarınıza temas etmeden önce ellerini bol su ve sabunla yıkamalısınız.

Ev içerisinde yaşayan kedinizin tüm sağlık kontrollerine uyuyor ve evden çıkmasına izin vermiyorsanız kedinizin bu hastalıklara yakalanma riski olmayacaktır. Kedinizin yaşadığı alanların temizliğine dikkat etmelisiniz. Ayrıca kumunu temizlerken eldiven takmanız veya çıplak elle temasınızdan sonra ellerinizi su ve sabunla yıkamayı ihmal etmemeniz önemlidir. Kedinize veya kendinize temasınızdan önce bu ufak kum hijyeni kuralına uyabilirsiniz.

Fiziksel temas ve temizlik kurallarına uyduğunuz takdirde riskleri en aza indirebilirsiniz.

Kedinizi Bu Hastalıklardan Nasıl Koruyabilirsiniz?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi sağlık ve bakım rutinleri aksatılmadığı takdirde bir kedinin yaşam kalitesini ve refahını artırmış olursunuz. Sevimli kedinizin veteriner hekim tarafından düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı, aşı takvimine uyulmalıdır. İç-dış parazit uygulamaları aksatılmamalı, oluşabilecek hastalıklara karşı bağışık sistemlerini güçlendirici yıllık aşı dozlarını mutlaka olmalıdır. Ek olarak olası hastalıkları önlemede erken tanı ve tedavi için de yararlı olduğunu unutmayın.

Hem evde hem de sokakta baktığınız kediler için beslenme çok önemlidir. Verdiğiniz etlerin pişmiş olması gerekir. Pişmemiş veyahut az pişmiş etlerin yaydığı parazit ve bakterilerin çevreye verdiği zarar oldukça büyüktür.tleri

Kedinizin tuvaletini, yaşam alanını günlük olarak temizlemeniz, mama ve su kabını günlük olarak yıkamanız dikkat etmeniz gereken diğer noktalardır.

Kedinizin bağışıklık sistemini güçlü tutarak, daha zinde ve daha sağlıklı kalması için doğru ve dengeli beslenme düzeni olmalıdır. Kaliteli içeriklere sahip, besin değerleri yüksek, günlük alması gereken kalori ihtiyacını karşılayan kuru ve yaş mamaya erişimi olmalıdır. Ek olarak bağışıklık sistemi güçlendirici gıda takviyelerini veteriner hekim görüşü olarak da kedinize verebilirsiniz.

Stres, kaygı verici etmenlerden kedinizi uzak tutmanız, ona sağlıklı, mutlu ve rahat bir yaşam alanı sağlamanız birçok hastalıktan koruyacağını lütfen unutmayın.

Kedinizin dışarı çıkmasına izin veriyorsanız bu rutini kontrol altına almanız veya çıkmasına izin vermemeniz daha sağlıklı ve güvenli bir tercih olacaktır.

Tekrar önemle belirtmemiz gerekir ki, bazı hastalıklar sadece sevimli dostlarımız hayvanlar tarafından değil, kontamine olmuş iyi yıkanmamış gıda ürünlerinden, kirli su kaynaklarından, çiğ et-yumurta gibi yiyecek gruplarından da insanlara bulaşma riski oldukça yüksektir.