Kodkod Kedisi “Guigna” (Guiña, Huiña, Güiña) ortak adıyla bilinen, Amerika’ya özgü vahşi ve yabani kedi türüdür. Şili’nin güney-orta kesiminde ve Arjantin’de küçük popülasyonlar hâlinde yaşamaktadırlar. Egzotik ve nadir görülen Kodkod Kedisi Amerika’nın en küçük yaban kedisidir. Hakkında esrarengiz ve ürkütücü rivayetlerin olduğu Kodkod Kedisi ile ilgili ilginç bilgeleri bu yazımızın içeriğinde bulabilirsiniz.
Kodkod Kedi ırkı tipik yaprak döken ve dökmeyen ılıman yağmur ormanları, iğne yapraklı ormanlar, ılıman otlaklar ve sert çalılıklar gibi Akdeniz orman habitatlarında, sarmaşık ve bambu katmanlı karmaşık bitki örtüsünün olduğu alanlarda yaşamaktadırlar.
Kodkod (Leopardus Guignia), Oncilla (Kaplan Kedisi – Leopardus Tigrinus) ile birlikte Güney Yarımküre ’de yaşayan tipik ev kedisi büyüklüğünde minik bir ırktır. Guiña Çalışma Grubu Kodkod Kedi ırkını “Çok önemli sevimlilik faktörüne sahip” olarak nitelendirmektedir. Ayırt edici kürklerinde grimsi, kızılımsı kahverengiden deve tüyü rengine kadar değişen renk skalası hâkimdir. Kafası ve boynu kırık çizgiler şeklinde siyah noktalarla kaplıdır. Küçük kafa yapısıyla orantılı alçak kulakları, arkası siyah ortası beyaz renklerle kaplıdır. Kısa kuyruğunda gür tüyler bulunur ve dar siyah bantlarla çevrilidir. Büyük, iri kahverengi gözleriyle keskin bakışları vardır. Vücut yapısına göre oldukça büyük ayaklara sahiptir. Bu özelliği ona üstün tırmanma kabiliyeti sağlar. Ortalama 2-3 kg ağrılığındadır. Vücut uzunluğu 37 – 51 cm arasındadır. Kentsel bölgelerde “Küçük Yaban Kedisi” olarak anılmaktadır.
Kodkod Kedi ırkı ağaçta yaşamaya adapte olmuştur. Ayrıca ağaçları, tehlikelerden korunmak, av aramak için gözetleme yeri ve barınak olarak da kullanmaktadır. Gündüz aktif oldukları bilinir fakat gececil hayvanlardır. Yoğun bitki örtüsünde ve bambuların arasında gizlenerek dinlenirler. Eğer Kodkod Kedisiyle karşılaşırsanız şanslısınız demektir. Bu nedenle kendisine gizemli Kodkod denilmektedir. Nadir görülmesi ve iyi bir saklanma ustası olması gibi faktörler Kodkod Kedisi hakkında herhangi bir bilgiye erişimi de kısıtlamaktadır. Erkek Kodkodlar dişilerin bir veya birden fazla bulunduğu bölgeleri işgal ederek geniş alanlarda hâkimiyet kurarlar. Duyma, koku alma ve görme duyuları oldukça gelişmiştir. Özellikle iyi derecedeki koku alma duyusu yırtıcılardan saklanabilmesine, yiyecek bulmakta usta olmasında etkendir.
Kodkod Kedileri etobur canlılardır. Diyetlerinin büyük çoğulunu büyük böcekler, küçük kemirgen ve memliler, sürüngen, kuş ve kümes hayvanları oluşturmaktadır. Tarım arazilerine ve tavuk kümeslerine yaptığı baskınlarla ünlüdür. Çevik ve sessiz bir avcı olması avını pusuya düşürerek yakalamasını, kovalamasını sağlar.
Kodkod Kedi ırkı her ne kadar sevimli bir görünüşe ve tatlılığa sahip olsa da Şili halkı arasında kötü bir şöhreti vardır. Ölüm ve felaketin habercisi olduğuna inanılmaktadır. Bir anlık bakışıyla yerel halkın özellikle de çiftçinin geçim kaynağından olmasına, hayatından endişe etmesine bile neden olmaktadır. Şili’deki Yerli Mapuche hikâyelerinde yer alan rivayetlere göre, hastalık, yıkım ve kıtlığa sebep olmaktadır hatta kurşunlara karşı dayanıklı olmak için doğaüstü güçlere sahip olduğuna da inanılmaktadır. Kodkod Kedi ırkı hakkında kırsal alanlarda batıl inanışlar bir hayli fazladır.
Yerli halktan aktarılan bir hikâyeye göre “Kodkod, çiflik hayvanlarını yemek için kümese girdiğinde bu aile için kötü şans demektir. Aileye kıtlık, yoksulluk getirecek ve ev sahibinin ölümüne neden olabilecek hastalıkları ortaya çıkaracaktır” denmektedir.
Kodkod Kedi ırkı Orta Şili’de popülasyonu azalmakta olup nüfus durumu tehdit altınadır. Yaşadığı orman habitatlarının kerestecilik ve tarım arazileri için yok edilmesi sayılarının azalmasına neden olmaktadır. Özellikle ürkütücü bir şekilde kürkü için avlanılmakta ve yerel halk pazarlarında satılmaktadır. Besi hayvanları için tehlike oluşturduğu düşüncesiyle de bazı bölgelerde maalesef ki öldürülmektedir. Irkın popülasyonu hızla azalmaktadır. Bu sebeple Kodkod Kedi ırkı Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından kırmızı listeye alınarak “Hassas” (VU) olarak sınıflandırılmaktadır.