Doğada mükemmel renkleriyle, eşsiz güzellikleriyle ve benzersiz ötüşleriyle varlıklarını sürdüren muhabbet kuşları, evcil bir papağan türüdür. İnsanlarla kurdukları iletişim ve üstün zekâları sayesinde onlara olan ilgi günden güne artarak, evlerin vazgeçilmez kanatlı dostları olmayı başarmışlardır.
Unutulmamalıdır ki, ekolojik olarak ait oldukları yer açık ormanlık alanlardır. Evlerde esaret altında yaşamlarını sürdüren kanatlı dostunuzun tüm gereksinimlerini karşılamanız, hayatını uzun, sağlıklı ve mutlu geçirmesi için elzemdir.
Her canlıda olduğu gibi muhabbet kuşları da nesillerinin devamı için doğal bir güdü olan üreme içgüdüsüyle yaşamlarını sürdürürler. Bu yazımızın içeriğinde önemli ayrıntı ve detaylarıyla muhabbet kuşlarının yumurtlama ve kuluçka hakkındaki kapsamlı bilgileri bulabilirsiniz.
Erişkinlik yaşları üreme dönemleri için oldukça etkilidir. Dişi muhabbet kuşları 8-10 ayda, erkek muhabbet kuşları ise 5-6 ayda erişkinliğe ulaşırlar. Fakat muhabbet kuşlarının gelişimlerini olumsuz etkilememek için dişilerin 16-18 aydan, erkeklerin ise 10-12 aydan sonra üremeye hazır durumda olacaklarını bilmeniz kritik önem taşır.
Doğada yaşayan muhabbet kuşları ilkbahar ve yaz mevsimlerinde kuluçka döngüsüne girerlerken, esaret altındaki muhabbet kuşları ise genel sağlık durumları, çevre koşullarının etkisi ve doğru beslenme, bakım gibi gerekli koşullar sağlandığı takdirde yıl içerisinde 4-5 kez yumurtlama sürecine girerler. Uzmanların görüşü ise erkek ve dişi muhabbet kuşlarının sağlıklarını olumsuz etkilememek için yılda bir kez kuluçka yapmaları yönündedir.
Eş seçimi, çiftleşmeye uygunluk şartlarından biridir. Dişi muhabbet kuşları eş seçimi konusunda erkeklere oranla daha eleyicidir. Dişi muhabbet kuşlarının istemediği erkekle çiftleşmediği gözlenmiştir. Bu nedenle kızışma dönemlerinde dişi ve erkek muhabbet kuşlarının aynı kafeste bulunmaları uygun olacaktır. Muhabbet kuşları sosyal etkileşime girmeyi seven hayvanlardır. Çiftleşme dönemindeki muhabbet kuşlarınızın davranışlarını gözlemleyerek birbirlerine uygun birer çift olup olmadıklarını anlamanız gerekir. Etkileşimleri ne kadar yüksek olursa çiftleşmeye istekleri de o kadar yüksek olacaktır.
Çiftleşme koşullarına uygunluk şartlarından bir diğeri de doğru ve kaliteli yemlerle sağlıklı beslenmedir. Muhabbet kuşlarının üreme döngülerini sağlıklı geçirebilmeleri için gerekli olan tüm beslenme donanımlarına sahip olmaları gerekir. Bu dönemde muhabbet kuşlarınızın beslenmesine ekstra önem göstermelisiniz. Yumurta ve yavruların sağlıklı gelişimi için suyuna E vitamini damlatmanız gerekmektedir. Ayrıca kalsiyum ihtiyaçlarını karşılamak için gaga taşı, mürekkep balığı kemiği kafes içerisinde daima bulunması, ihmal edilmemesi gereken besinlerdir. Özellikle tüm yaşamı boyunca yüksek kalitede pelet yem (tohum yem değil) tercih edilmesi özellikle kuş veterinerleri tarafından tavsiye edilmektedir. Taze sebze ve meyveler, yapraklı yeşillikler tüketmeleri gerekli olan tüm antioksidan, vitamin, protein ve minerali alabilmeleri için elzemdir. Özel karışımlar, salatalar hazırlayarak muhabbet kuşlarınızı mutlu edin. Unutulmamalıdır ki, dengeli ve yeterli beslenme kuluçka süresi ve sonrası için gerekli yüksek enerjiyi sağlayacaktır.
Üreme gelişimi ve sağlığı bu dönemde en üst seviyede olup dengeli beslenmenin vücut fonksiyonları üzerine etkisi de büyüktür. Vücut ısısını korumak, ruh hali ve bilişsel işlev, gıda maddelerinin enerjiye dönüşümü, açlık ve susuzluk dengesi, gelişim faktörleri üreme dönemindeki hormonal mekanizmanın düzenli işlemesi için önemlidir.
En temel ihtiyaçlardan biri olan su tüketimi üreme döneminde olan muhabbet kuşları için önemlidir. Bu evrede her zamankinden fazla suya ihtiyaç duyarlar. Musluk suyu değil damacana su kullanmanız ve sık sık tazelemeyi ihmal etmemeniz gerekir.
Yaşam alanının büyük ve rahat olması her canlı için önemlidir. Bu konu özellikle çiftleşme ve üreme döneminde aynı kafes içerisinde yaşayacak olan kanatlı dostlarınız için daha da önemli hale gelir. Kafes içerisinde aktif hareketi, egzersizi seven muhabbet kuşlarınız için kafes seçiminiz mümkün olduğunca büyük olmalıdır. İçerisinde hareket kabiliyetlerini kısıtlamaması gerekir. Dişi kuşun kendini güvende hissetmesi ve yumurtalarına güvenle bakabilmesi için yuvalık alanı olmalıdır.
Kuluçka süresince kafesin konumu da burada dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Ani hava akımına, ısı değişimine maruz kalmayacağı, en az bir köşesi duvara bakacak şekilde yerleştirilmiş, gürültülü ses ortamından (diğer evcil hayvan, insan, araç vb.) uzak, mümkünse sesten izole bir yaşam alanı sağlamanız gerekmektedir. Stres oluşturacak tüm faktörlerden uzakta sakin ve rahat olması anne kuşun yumurtlama sürecini sağlıklı geçirebilmesi için gereklidir, aksi halde başarısız bir kuluçka süresi geçirmesine neden olabilirsiniz. Bu da oldukça üzücü bir deneyim olacaktır.
Muhabbet kuşları tropikal iklime adapte olmuş hayvanlardır bu nedenle ortam ısısının 22 ila 25 derece olması gerekir. Çiftleşme ve üreme döneminde olan kuşlar için ideal oda sıcaklığıdır. Soğuk havaya hassasiyetleri vardır, bulundukları odanın sıcaklığı 18 derecenin altına düşmemelidir. Sıcaklık değişimleri fiziki olarak etkilenmesine neden olacaktır. Termometre ile sıcaklık değişimlerini takip etmeniz gerekir. Nemlendirme cihazı temin ederek, oda içerisindeki nem oranını dengede tutmanız gerekir.
Dişi kuşun yumurtlama evresine geçişinin ilk belirtileri; kafes içerisindeki sakin tavırları, kendisine köşe belirleyerek, kafes içerisindeki malzemelerden yuva yapımına başlamasıdır. Fiziksel belirtileri; kanatlarında alçalma ve anüs bölgesindeki şişkinliktir.
Bu evrede kanatlı dostunuzun rahatı, güvenliği ve sağlığı için doğal talaş gibi ek malzemeler temin etmeniz gerekir. Kendisini hazır hissettiğinde ise yumurtlama evresine geçecektir.
Dişi kuş çiftleşmeden 15-20 gün sonra ilk yumurtayı yapar. Dişi muhabbet kuşlarının yumurta bırakma sayıları birbirinden farklıdır. Otalama 4 ila 8 arasında yumurtlama yaparlar. Anne kuş ilk yumurtadan itibaren kuluçkaya yatar ve bu süre 18-21 gün aralığındadır. Düzenli aralıklarda da yumurtalarının üzerine oturarak onları sıcak ve güvende tutar. Sadece beslenme, su ve tuvalet ihtiyacı için folluktan çıkar.
Dişi muhabbet kuşları çiftleşmese de yumurtlayabilir. Fakat bu yumurtalar döllü olmayacaktır. Böyle bir durumla karşılaşırsanız endişelenmeyin.
Yavrular yumurtadan tüysüz ve kör olarak çıkarlar bu nedenle de oldukça savunmasızdırlar. Takriben 1 ay boyunca yemek yiyemezler, beslenme ihtiyaçları anne kuş tarafından karşılanır. Anne ve bebek kuşlara göstereceğiniz destek ve ilgi burada büyük önem taşır.
Tüm süre boyunca dişi kuşunuzun sağlık sorunları yaşamaması için davranışlarını gözlemlemeniz ve rahatsızlık belirtileri göstermesi durumunda veteriner hekim desteği almanız gerekmektedir.
Kuluçka süresinde, erkek kuş anne kuş ile tekrar çiftleşmek isteyebilir. Bu da muhabbet kuşlarının birbirlerine zarar vermelerine neden olabilir. Böyle bir durumda dişi kuş yumurtladıktan sonra erkek muhabbet kuşu ile kafeslerini ayırmanız daha uygun olacaktır.
Doğal yöntem yerine kuluçka makinesi kullanımı da diğer tercihler arasında bulunmaktadır. Mini kuluçka makineleri diğer adıyla hobi kuluçka makineleri ortamdaki ısı ve nem dengesini kurarak değerlerin istikrarlı kalmasına yardımcı olur. Muhabbet kuşu yumurtalarındaki embriyonun gelişerek civciv olarak çıkmasında yüksek verim elde edilir. Yumurtanın civcive dönüşmesi için kuluçka makinesinin, gelişim dönemini kapsayan ilk 15 günde sıcaklığın 37,5 derece, nem oranının ise %60 olarak ayarlanması tavsiye edilmektedir. Son 3-4 günde sıcaklığın 37,2 ve nem oranın da %75 olarak artırılması uygun görülmektedir. Günde 4-8 kez yumurtaların çevrilerek de gelişim süreçleri tamamlanmalıdır. Kuluçka makinesi kullanmayı düşünüyorsanız yumurtaların gelişimi için ısı ve nem değerlerine oldukça dikkat etmeniz kritik önem taşır.
Kuluçka makinesinde dikkat etmeniz bir diğer nokta da yumurtalardaki renk değişimine dikkat etmenizdir. Rengi değişmeyen bir yumurtanın varlığı dölsüz olduğunun göstergesidir ve bozulmuştur, kuluçka makinesinden derhal alınmalıdır. Alınmadığı takdirde bu yumurta patlayacaktır. Hem diğer yumurtalar için hem de makine için oldukça tehlikelidir.
Oldukça heyecan verici olan bu süreçte muhabbet kuşlarınızın rahatı ve güvenliği için size büyük görevler düşmektedir. Civcivlerin gelişimini izleyerek benzersiz bir deneyim yaşamak için ilgi ve sevginiz kanatlı dostlarınızın üzerinde olmalıdır. Ters giden bir durumun varlığını sezinlediğiniz anda vakit kaybetmeden veteriner hekim yardımı almanızı önemle tavsiye ediyoruz.
Yazar: Eylem Özmen
Evcil hayvanlar ve bakım ipuçları konusunda deneyimli bir yazar. Hayvan dostlarının hayatını kolaylaştırmayı hedefler.
Düzenleyen: Mert Ali İbiş
Blogumuzu okuduğunuz için teşekkür ederiz! Daha fazla bilgi ve ilham verici içerik için diğer blog yazılarımıza da göz atmayı unutmayın. 🐾
Emama Pet Blog