Sphynx Kedi Irkı Özellikleri ve Bakımı Hakkında İpuçları

Kanada’da tesadüf eseri farklı genetik mutasyonlarla üretilen Sphynx Kedileri tüysüz yapısıyla dikkat çekicidir. ‘Kanada Tüysüz Kedileri’ olarak gen haritası koruma altına alınmış ve 1970’lerde kontrollü olarak çoğaltılmaya başlanmıştır. İsmini Antik Mısır’ın Gize piramitleri bölgesinde yer alan gizemli ve ikonik heykelleri Sphynx’den almıştır.

 “İki kız kardeş vardır; biri diğerini doğurur, o da ilkini doğurur. Onlar kimdir?” Sphynx’in gezginlere sorduğu bilmecedir, doğru cevabı bilmeyenleri ise yiyordu. 

Doğru cevap; gece gündüz döngüsü.

Karakter-Kişilik Özellikleri 

Son derece ilgi ve temas bağımlısı olan Sphynx Kedileri yalnız kalmaktan hoşlanmaz. Duygusal kişiliği yanında bir arkadaş olmasını gerektirir. Aynı evi paylaştığı insanlarla uyum içerisindedir. Aileye oldukça bağlıdır. Cana yakın, dost canlısı, uyumlu bir ırk olarak aranızdaki iletişimin son derece samimi ve sıcak olmasını sağlar. Ev içerisinde neşe saçan nadide bir kedi ırkıdır. Sürekli ilgi bekler. Oldukça meraklı ve enerjik doğaları vardır. Beraber yaşadığı insanlarla yaratıcı ve eğlenceli oyunlar oynamak ister. Hassas ve nazik mizacı sert görünümünün ardındaki ayrı bir gizemdir. Tırmalama ve eşyalara zarar verme huyları yoktur.

Fiziksel Özellikleri

Orta uzunlukta bedene, tüysüz cilt yapısına sahiptir. Kaslı ve kalın vücut yapısı ile sert bir derisi vardır. Suratlarına oranla büyük, etkileyici limon şeklini andıran göz yapıları dikkat çekicidir. Gözleri birbirinden bir göz mesafesi uzaklığında ayrıktır. Diğer kedi cinslerinden farklı olarak hemen göz hizasından başlayan büyük ve kepçe görünümünde kulak türüne sahiptir. Kulak içleri tüysüz ve açıktır. Vücutlarına orantılı kaslı bacak ve ayaklarına ek patilerinin altı kalındır. Arka bacakları ön bacaklarına göre uzundur. Vücut bütünlüğüne orantılı uzun, kırbaç gibi ucuna doğru sivrilen kuyruğu vardır. Ne kadar tüysüz bir ırk olsa da derisi renklidir. Derisinde toprak, ten rengi, gri gibi renkli desenlerin hâkim olduğu çift renkler görülmektedir. Kırışık deri yapısı büyüdükçe azalır. Ortalama ağırlıkları 3-5 kg arasındadır.

Evcil Hayvan ve Çocuklarla İlişkisi

Eve gelen yabancılara samimi yaklaşımı vardır. Diğer kedi ve evcil hayvan türleriyle iletişimi güçlüdür. Diğer evcil hayvanlarla zamanlarını eğlenceli oyunlar oynayarak geçirmeye bayılır. Sphynx bakımını üstlenen aileler bu sevimli ve hassas ırkın yanına genelde arkadaş olarak köpek bireyi getirirler. Böylelikle yalnızlık hissini yaşatmak istemezler. Çocuklu aileler için de iyi bir sevgi ve oyun arkadaşıdır. Çocuklarla sosyalleşmeyi çok sever. Çocuklarınızla kurduğu sıcak ilişkiye, mutlu oyunlara dâhil olmak isteyeceksiniz. 

Yaşam ve Yuva Alanı

Yaşadığı alanda kendisine ait mekânı, rahat yatağı mutlaka olmalıdır. Ama sizin yanınıza gelerek, yorganın içerisinde sıcak ortamda uyumayı çok sever. Tüysüz olması onu hava şartlarına karşı hassas hâle getirir. Bu nedenle özellikle sizinle beraber yatacağının bilincinde olmanız önemlidir. Sizinle aynı yaşamı paylaştığı gibi aynı yatağı da paylaşmak isteyecektir. Tırmanmayı çok sevmesi ve bu güdülerini yaşaması için ev içerisinde mutlaka tırmanma merdivenleri, çok dallı tırmanma tahtaları olmalıdır. Yaşam alanının geniş, bu alanda bol oyuncak ve oyun aksesuarlarının olması minik dostunuzu daha mutlu edecektir.

Oyun, Eğlence Saatleri

Atletik ve oyuncu doğaları vardır, adeta sınırsız enerjiyle donatılmıştır. Ev içerisinde çılgınca ilgi görmek ister, istediği ilgiyi bulunduğu ortamda göremezse çıkabileceği en yüksek noktaya tırmanarak adeta Büyük Gize Sphynx’i gibi dikkat çekmek ister. İlgi görmediği zamanlarda bu davranışı sürekli olarak uygular. Bakışların üzerinde olmasını ister, büyük gözleriyle sizi etkilemeye çalışır, başarır da. Meraklı ve keşfetme arzusuyla doludur. Ne kadar yaratıcı ve eğlenceli oyunlar geliştirirseniz minik dostunuzun fiziksel ve ruhsal dengesi bir o kadar güçlü olur. Aranızdaki iletişimi de kuvvetlendirerek sarsılmaz bir bağ yaratmış olursunuz. Sosyalleşmeyi sevmesi, ilgi beklemesi, çevresinde kalabalık bir ortam görmek istemesi yoğun iş temposunda çalışan bireylerle beraber yaşayacak uygun bir ırk olmamasını beraberinde getirir. Yalnızlık hissi Sphynx’inizi çok yıpratır ve psikolojik olarak bunalıma girer. Yoğun iş temposuna sahip, uzakta çalışan bir kişinin bakması tavsiye edilmez. Muhteşem denge kabiliyeti vardır. Sphynx Kedinizi dar alanlarda, rafların üzerinde, kapı üstlerinde görürseniz paniğe kapılmayın sadece merakını ve eğlenme isteğini gideriyordur. Sadece çıktığı alanları güvenli bölge hâline getirmeniz içinizi daha da rahatlatacaktır, minik dostunuzun can güvenliğini de korumuş olursunuz.

Beslenme Düzeni

Sphynx’ler beslenme düzeni farklı kedi ırklarındandır. Tüysüz yapıları itibariyle gerek vücut ısılarını dengelemek gerekse hızlı çalışan metabolizma ihtiyacını karşılamak için fazla kalorili mama içeriklerine ihtiyaç duyarlar. Ek olarak hassas sindirim sistemine sahiptirler bu da suya olan ihtiyaçlarını artırmaktadır. Öğünlerinde dengeli formüllerle harmanlanmış kaliteli kuru/yaş mama ve rahat erişim sağlayabileceği gün içerisinde yenilenmiş bol su (musluk suyu değil damacana su olmalıdır) mutlaka (dehidrasyon riskini engellemek için) bulunmalıdır. Sphynx Kedileri ve diğer kedilerde de olduğu gibi tercih edilen mama; yaşam evresi, günlük harcadığı aktivite miktarı, kilo ve vücut yapısına göre değişiklik gösterir. Özellikle yavruyken protein ihtiyaçları yüksektir. Beslenme düzenleri bu dengeye göre ayarlanmalıdır. Arada yaş mama verilmesi tavsiye edilmektedir ve ayrıca tahıl içermeyen besin gruplarının bulunduğu mamalar önerilmektedir. Kuru ve yaş mamalı beslenme düzeni dengede tutulmalıdır, yaş mamanın sürekli bir beslenme alışkanlığı olarak seçilmemesi aksine kuru ve yaş mama karıştırılarak verilmesi gerekir. Dikkat etmeniz gereken diğer nokta hassas sindirim sistemine sahip oldukları için mamanın sık olarak değiştirilmemesidir. Değiştirilme durumunda ise eski ve yeni mamanın karıştırılması, eski mama oranının yavaş yavaş düşürülerek tamamen yeni mamaya geçiş yapılması şeklinde tavsiye edilmektedir. Sphynx Kedilerinin kendilerini koruyacak sık ve hacimli tüyleri yoktur bu nedenle ciltleri oldukça hassastır. Cilt sağlığını korumak için beslenmelerine mutlaka protein desteği (Omega3-6 yağ asitleri) eklenmelidir. Kalp sağlığı için de ayrıca önem arz eder. Doğru ve dengeli porsiyon miktarı için veteriner hekiminize danışmanız gerekir.

Bakım Rutini

Sphynx Kedilerinin tüy ve cilt sağlığına dikkat etmek çok mühimdir. Diğer kedilerden farklı olarak tüysüz oldukları için bakım rutinlerinde olmazsa olmaz detaylar vardır. Kediler tüylerini yaladıkları zaman vücutları tarafından salgılanan yağı eşit olarak yayarlar. Tüysüz olan Sphynx’ler de ise yeterli tüy miktarı bulunmadığı için bu salgılanan yağ cilt üzerinde kalır. Hem bu biriken yağın düzenli olarak temizlenmesi hem de cildinin kurumaması nemli tutulması (kediler için özel olarak formüle edilmiş yağ ve nemlendiricilerle) gerekir. Aksi hâlde çeşitli cilt ve deri hastalıklarına kolaylıkla yakalanabilir. Sphynx Kedilerini yıkamak cilt sağlığı ve deri üzerindeki yağı dengede tutmak için gereklidir. Veteriner hekiminizden temin edeceğiniz cilt sağlığını koruyucu ve destekleyici özel şampuan ve ılık su ile haftada bir yıkanmaları gerekir. Duş sırasında cilt üzerindeki şampuan bol su ile tamamen arındırılmalıdır. Duş sonrasında ise üşümemesi ve hasta olmaması için yumuşak havlu iyice kurulanmalı, vücut sıcaklığını dengede tutmak için gerekirse mevsimsel şartlara göre kıyafet giydirmelisiniz. Yavruluk döneminde suya alıştırmanız gerekir. Rutinleri arasında kulak temizliği, tırnak kesimi ve ağız bakımı da vardır. Kulak enfeksiyonuna yakalanmaması için kulak temizliği (kulak kanalına girmeden-pamuklu çubuk kullanmadan), kendisini dış etkenlerden koruyacak tüyleri olmadığı için tırnak kesimleri ihmal edilmemelidir. Dikkat edilmediği takdirde uzayan tırnak cilt üzerinde kesik ve çiziklere neden olarak cilt bariyerini zedeler, bu da sonuç olarak enfeksiyon olma riskini yükseltir. Sphynx’ler diş eti rahatsızlıklarına yatkındır haftada bir ağız bakımları ihmal edilmemelidir. Ek olarak cilt sağlıklarını korumak için direkt olarak güneşe maruz kalmamaları gerekir. Gölgede durmaları, pencere önünde zaman geçirmek istediğinde dahi özel güneş kremleri kullanması gerekir ve veterinerler tarafından tavsiye edilir. Dikkat edilmediği takdirde güneş yanıkları görülebilmektedir.

Sağlık

Veteriner hekim tarafından tüm sağlık kontrolleri (aşı, kısırlaştırma vs.) yaşam evrelerinde düzenli olarak yapılmalıdır. Tüm kediler yavruluk döneminde hassastır ve gerekli bakımlarının, aşılarının yaptırılması gerekir. Spyhnx’lerin ısıya karşı yoğun hassasiyetleri vardır. Kış aylarında soğukta kalmamaları çok önemlidir. Sağlık problemleri yaşayabilirler. Bulunduğu ortamın ev içi mekânın optimal sıcaklığı 20-25 derece olmalıdır. Üşüdüğü zaman minik dostunuza şirin kıyafetler giydirerek vücut sıcaklığını korumasını sağlamanız gerekir. Kendisini daha rahat ve huzurlu hissedecektir. Spyhnx’ler de genetik hastalık taşıyabilirler. Gen haritasının incelenerek kalıtsal hastalıklarının neler olduğu öğrenilmelidir. Hastalık taşıyıcılığı varsa veteriner hekim tarafından kısırlaştırılması tavsiye edilmektedir. Böylelikle kendi nesillerine bu kalıtsal hastalıkları aktaramaz ve daha sağlıklı bir Sphynx Kedi ırkı gelişimi sağlanabilir. HCM hastalığı (kalp kaslarının kalbe göre büyük olması) Sphnx’lerde görülebilmektedir. Çeşitli deri hastalıkları da sık olarak görülmektedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu cilt ve deri problemlerini yaşamaması tamamen sizin elinizdedir.Antik Mısır’ın en büyük monolit heykelinin ismini alan bu gizemli Spyhnx Kedi ırkının hayatına dair dikkat edilmesi gereken pek çok hususu inceledik. Gize Sphynx’inin patileri arasında bir dikilitaş ve bir tapınak bulunmaktaydı. Sizde evinizde bakım sorumluluğunu üstelendiğiniz kedinizin kalbindeki tapınağa girmek istiyorsanız bu önemli hususları dikkatle yerine getirmelisiniz. Bir ömür mutlu, sağlıklı ve huzurlu Sphynx’iniz olacaktır ve size bilmeceler soracaktır.